پرایس اکشن چیست؟
«پرایس اکشن» (Price Action) و استراتژیهای بوجود آمده از آن، بوسیله بسیاری از معامله‌گران علاقه‌مند به تحلیل‌های کوتاه مدت، مورد استفاده قرار می‌گیرد. پرایس اکشن روشی است که برای تحلیل نوسانات ابتدایی قیمت بکار می‌رود. سیگنال‌های ورود و خروج تولید شده توسط پرایس اکشن قابل اعتماد هستند و در معامله با استفاده از پرایس اکشن، الزامی به استفاده از اندیکاتورها نیست. در واقع استفاده از پرایس اکشن نوعی تحلیل تکنیکال است زیرا جنبه‌های بنیادی سهام را نادیده می‌گیرد و الویت را به تاریخچه قیمتی آن می‌دهد.
این تاریخچه شامل نوسانات قیمت در جهت افزایش یا کاهش، خطوط روند و سطوح حمایتی و مقاومتی می‌شود. پرایس اکشن به سادگی نشان‌دهنده این است که قیمت‌ها چگونه تغییر می‌کنند. یک تحلیلگر پرایس اکشن، اندازه نسبی، شکل، موقعیت و حجم نمودارهای میله‌ای یا شمعی را مورد مشاهده قرار می‌دهد و در برخی مواقع ممکن است آن‌ها را با اطلاعات بدست آمده از «میانگین متحرک» (Moving Average) و خطوط روند ترکیب کند.
پرایس اکشن می‌تواند با استفاده از نمودار‌هایی که قیمت را در طی زمان رسم می‌کنند، مشاهده و تفسیر شود. معامله‌گران از نمودارهای متفاوتی برای مشاهده دقیق‌تر روند، «سطوح شکست» (Breakout) و معکوس‌شدن‌ها بهره می‌گیرند. بسیاری از تحلیل‌گران از نمودارهای شمعی استفاده می‌کنند زیرا مشاهده حرکت قیمت را آسان‌تر می‌سازد.
الگوهای شمعی مانند «هارامی کراس» یا «صلیب هارامی» (Harami Cross)، «اینگالف» (Engulfing) و «۳ سرباز سفید» (Three White Soldiers) همه نمونه‌هایی از تفسیر‌های تصویری (مجسم شده) از پرایس اکشن هستند. ساختار‌های شمعی دیگری نیز وجود دارند که از پرایس اکشن بوجود آمده‌اند تا بتوانند تغییرات قیمت در آینده را پیش‌بینی کنند. این ساختار‌ها را می‌توان برای انواع دیگری از نمودارها مانند نمودارهای نقطه و شکل، نمودار جعبه‌ای و … استفاده کرد.
علاوه بر بررسی ساختار‌های شکل‌گرفته در نمودار قیمتی، بسیاری از تحلیل‌گران از داده‌های پرایس اکشن برای بدست آوردن اندیکاتور‌های تکنیکال استفاده می‌کنند. هدف آن‌ها یافتن نظم موجود در حرکت قیمت است. حرکتی که برخی اوقات تصادفی به نظر می‌رسد.
برای مثال، الگوی «مثلث افزایشی» (Ascending Triangle) بوجود آمده از بکار بردن خطوط روند در یک نمودار پرایس اکشن، می‌تواند برای پیش‌بینی یک شکست احتمالی استفاده شود زیرا نمودار، نشان‌دهنده این است که معامله‌گران در دفعات متعددی قصد شکستن خط مقاومتی را داشته‌اند و هر بار سریع‌تر و با قدرت بیشتری تلاش کرده‌اند تا این کار را انجام دهند.
تحلیل تکنیکال نیز به نوعی ریشه گرفته شده از پرایس اکشن است زیرا از قیمت‌های گذشته برای محاسبه و سپس اتخاذ تصمیم‌های معاملاتی استفاده می‌کند. در واقع، ساختار و الگوهای نمودارهای تحلیل تکنیکال همه بهره‌گرفته از پرایس اکشن هستند.
تفسیر‌های روان‌شناسی و رفتاری و فعالیت‌های وابسته به آن‌ها، طبق نظر تحلیلگر بخش مهمی از معاملات بر پایه پرایس اکشن را شامل می‌شود. برای مثال، در اغلب مواقع، هیچ دو معامله‌گری تحلیل یکسانی از یک پرایس اکشن معین نخواهند داشت و هرکدام از آن‌ها تفسیر منحصربه‌فردی بر طبق قوانین تعریف‌شده و رفتاری خود، برداشت خواهد کرد.
در صورتی که در تحلیل تکنیکال برای مثال، زمانی که میانگین متحرک ۱۵ روزه بیشتر از میانگین متحرک ۵۰ روزه باشد، رفتار و عملکرد مشابهی (نگهداشتن سهام به انتظار فروختن آن در قیمت بالاتر) را از معامله‌گران بسیاری شاهد خواهیم بود.
کاربردهای معامله بوسیله پرایس اکشن
از آن‌جایی که پرایس اکشن برای پیش‌بینی قیمت و سفته‌بازی بکار گرفته می‌شود، اشخاص حقیقی، سفته‌بازان، آربیتراژگران و شرکت‌های کارگزاری و معاملاتی از آن بهره می‌گیرند. همانطور که در مقدمه بیان شد، از پرایس اکشن می‌توان برای تحلیل روند قیمتی بسیاری از اوراق بهادار مانند اوراق قرضه، سهام شرکت‌ها و… استفاده کرد.
گام های معامله بوسیله پرایس اکشن
معامله‌گران باتجربه از اقدامات متفاوتی برای تشخیص الگوهای معاملاتی، سطوح ورود و خروج و تعیین حدِ ضرر بهره می‌گیرند. استفاده از تنها یک استراتژی برای یک یا چند سهم ممکن است باعث از دست دادن شماری از فرصت‌های معاملاتی شود. در اغلب موقعیت‌ها از دو گام زیر برای تحلیل، بهره گرفته می‌شود:
- تشخیص وضعیت: در این گام، معامله‌گر به تشخیص وضعیت موجود می‌پردازد. برای مثال، ممکن است قیمت یک سهم در حال کاهش یا افزایش یافتن باشد یا سهام به کانال قیمت معینی ورود کند یا به سادگی، روند قیمتی، در حال شکستن خطوط مقاومت یا حمایت باشد.
- تشخیص فرصت‌های معاملاتی در هر وضعیت: برای مثال، هنگامی که روند قیمت یک سهم صعودی است، امکان دارد حتی از این اندازه هم بیشتر افزایش یابد و نوسانات زیادی را تجربه کند، یا اینکه بازگشت کند و کاهش یابد. این بستگی به دیدگاه تحلیلگر دارد و حتی ممکن است تحلیل‌گران متفاوت، برداشت‌های مختلفی از وضعیتی یکسان داشته باشند.
مثال معامله بوسیله پرایس اکشن
در ادامه، ۳ مثال از معامله بوسیله پرایس اکشن را با توجه به گام‌های بالا، شرح می‌دهیم.
- قیمت سهام خریداری شده توسط یک معامله‌گر افزایش پیدا می‌کند و به قله قراردادی تعریف شده توسط او می‌رسد. در ادامه، قیمت این سهام کاهش می‌یابد و در سطحی پایین‌تر قرار می‌گیرد (تشخیص وضعیت). در این زمان، معامله‌گر باید تصمیم‌گیری کند که طبق نظر او قیمت سهام در ادامه این روند به یک قله بالاتر می‌رسد و به صعودی بودن خود ادامه می‌دهد یا کاهش می‌یابد و «بازگشت به میانگین» (Mean Reversion) را تجربه می‌کند.
- معامله‌گری با این فرض که حجم سهام معینی کم است و قرار نیست «شکست سطوح» (Breakout) رخ دهد، برای روند قیمتی آن کف و سقف تعیین می‌کند. اگر روند قیمتی در بازه تعریف شده به حرکت خود ادامه دهد (تشخیص وضعیت)، معامله‌گر می‌تواند تصمیم بگیرد که خطوط حمایت و مقاومت خود را بر اساس این بازه تعیین کند یا اینکه زاویه دید خود را تغییر دهد و از روند قیمت انتظار شکست سطوح مقاومتی یا حمایتی را داشته باشد.
- در نمودار قیمتِ سهام خریداری شده توسط معامله‌گری، شکست سطوح رخ می‌دهد (تشخیص وضعیت). در این زمان، او با دو فرصت معاملاتی مواجه است. شکست سطوح ادامه پیدا می‌کند و روند قیمتی در همان جهت پیش‌روی می‌کند یا پولبک رخ می‌دهد و روند به جایگاه قبلی خود باز می‌گردد.
همانطور که قابل مشاهده است معامله با توجه به پرایس اکشن می‌تواند با همراهی ابزارهای تحلیل تکنیکال انجام شود. اما تصمیم نهاییِ معاملاتی را فرد تحلیلگر تعیین می‌کند. پرایس اکشن این امکان را برای معامله‌گر فراهم می‌کند که بتواند انعطاف به خرج دهد و تصمیم‌های متفاوتی را اتخاذ کند.
محبوبیت معامله بوسیله پرایس اکشن
معامله با پرایس اکشن بیشتر برای معاملات با هدف کسب سود در کوتاه‌مدت و یا میان‌مدت است. بیشتر معامله‌گران باور دارند که بازار یک روند تصادفی را دنبال می‌کند و راه سیستماتیک مشخصی برای پیدا کردن استراتژی همیشه برنده وجود ندارد. با ترکیب کردن ابزارهای تحلیل تکنیکال و روند اخیر قیمت می‌توان موقعیت‌هایی را بسته به دیدگاه فرد تحلیلگر شناسایی کرد.
از نقاط مثبت پرایس اکشن می‌توان به این مورد اشاره کرد که تحلیل‌گران می‌توانند از استراتژیهای تعریف‌شده توسط خودشان بهره بگیرند و این، انعطاف‌پذیری در معامله را برای آن‌ها بوجود می‌آورد. می‌توان از پرایس اکشن در انواع نرم‌افزارها و سامانه‌های معاملاتی استفاده کرد. پرایس اکشن همچنین امکان «بازآزمایی» (Backtesting) آسان هر استراتژی تعریف شده در داده‌های قدیمی را فراهم می‌کند. یعنی شما می‌توانید داده‌های قدیمی را در استراتژی پرایس اکشن وارد و در صورت کارآمدی استراتژی و پیش‌بینی‌های بدست آمده، از آن استراتژی‌ها کمک بگیرید.
معامله‌گرانی وجود دارند که همانند تصویر زیر از چندین اندیکاتور برای تحلیل استفاده می‌کنند. عده‌ای از تحلیل‌گران نیز نمودارهای شلوغی مانند نمودار زیر را در چند مانیتور مشاهده می‌کنند تا دلایل کافی و قانع‌کننده را برای خرید و فروش سهام معینی گردآوری کنند. زمانی که برای تحلیل فقط به روند قیمت اتکا کنید، از این پیچیدگی‌ها رهایی می‌یابید.
از همه مهم‌تر، در معامله با پرایس اکشن، معامله‌گران احساس مسئولیت خواهند کرد زیرا پرایس اکشن به آن‌ها این امکان را می‌دهد که خود تصمیم بگیرند و کورکورانه از قوانین پیروی نکنند.
بسیاری از نظریه‌ها و استراتژی‌ها که با استفاده از پرایس اکشن عملی می‌شوند ادعای کسب سود بالا را دارند اما معامله‌گر باید آگاه باشد که تنها اخبار مثبت به گوش می‌رسند. خرید و فروش سهام این پتانسیل را دارد که سود بالایی بوجود بیاورد اما بستگی به فرد تحلیلگر دارد که به خوبی درک، آزمایش، انتخاب و تصمیم‌گیری کند و در نهایت دست به معامله‌ای بزند که به نظر او بهترین فرصت را برای کسب سود فراهم می‌کند.
محورهای اصلی پرایس اکشن
پیش از بررسی استراتژیهای معامله با پرایس اکشن باید با محورهای اصلی آن آشنا شویم. اگر بتوانید این موارد را در نمودار تشخیص دهید و ارتباط بین آن‌ها را درک کنید تا حد زیادی در تحلیل پرایس اکشن موفق خواهید بود. توجه داشته باشید که این عبارات ممکن است ساده به نظر برسند اما علل به وجود آمدن آن‌ها پیچیده است. در ادامه به تعریفی ساده از مهم‌ترین محورهای بوجودآورنده پرایس اکشن می‌پردازیم.
نمودار شمعی چیست؟
مانند نمودار میله‌ای، نمودار شمعی یا «نمودار شمعدانی» (Candlestick) نشان‌دهنده قیمت بالا، قیمت باز شدن، قیمت بسته شدن و قیمت پایین است. قیمت بالا، بیشترین قیمتی است که سهام مورد نظر در دوره معین تحلیل داشته است. قیمت پایین، تعریفی کاملاً مخالف تعریف قیمت بالا را دارد. قیمت بسته شدن، آخرین قیمت معامله سهام است. قیمت باز شدن، کاملاً برخلاف قیمت بسته شدن، به قیمت اولین معامله سهام در دوره معین اشاره می‌کند.
همانطور که در تصویر بالا اجزای نمودار شمعی را مشاهده می‌کنید، بدنه نمودار نشان‌دهنده بازه قیمت در یک دوره معین تحلیل است. برای مثال، اگر معامله‌گر به صورت هفتگی تحلیل کند، هر شمع نشان‌دهنده پرایس اکشن در یک هفته است و بدنه هر شمع اختلاف بین قیمت معادله سهم در ابتدا و انتهای هفته را نشان می‌دهد. اگر در نمودار سیاه و سفید، بدنه شمع، سیاه یا در نمودار رنگی، بدنه شمع، قرمز باشد، یعنی قیمت باز شدن بیشتر از قیمت بسته شدن بوده است.
روند گاوی چیست؟
«روند گاوی» (Bullish Trend) هنگامی مشاهده می‌شود که قیمت‌ها در حال افزایش و نمودار صعودی باشد. روند گاوی مشاهده شده در تحلیل یعنی قیمت سهم‌های شرکت مورد نظر در حال افزایش است. در این مواقع، سرمایه‌گذاران اطمینان دارند که روند صعودی ادامه خواهد داشت. در واقع روند گاوی را زمانی مشاهده می‌کنیم که مجموعه شمع‌ها در حال افزایش به سمت راست باشند. برای درک بهتر، خطی را با زاویه ۴۵ درجه مجسم کنید.
روند خرسی چیست؟
«روند خرسی» (Bearish Trend) هنگامی مشاهده می‌شود که قیمت‌ها در حال کاهش و نمودار نزولی باشد. در روند خرسی قیمت‌ها به صورت مداوم در حال کاهش یافتن هستند. این روند نزولی به دلیل باور معامله‌گران به نزولی شدن آن بیشتر از این هم سقوط خواهد کرد. ساختار روند خرسی، مخالف ساختار روند گاوی است. در این زمان، خط روند در زوایه‌ای ۳۱۵ درجه قرار می‌گیرد.
بازار خنثی چیست؟
«بازار خنثی» (Flat market) بر خلاف بازارهای رونددار، نه روند صعودی و نه روند نزولی دارد. درواقع سهامی که در بازار خنثی مبادله می‌شود، قیمت ثابتی دارد و تغییرات اندکی را تجربه می‌کند. بازار ممکن است در مدتی که سرمایه‌گذاران منتظر دریافت خبری از شرکت عرضه‌کننده سهام هستند، همچنان خنثی باقی بماند. طبق نظر «معامله‌گر هیکین آشی» (Heikin Ashi Trader)، نویسنده‌ای با بیش از ۱۵ سال سابقه در زمینه بازار آتی و «بازار فارکس» (Forex Market)، بازار در حدود ۷۰ درصد از مواقع در حالت بسر می‌برد. احتمال از دست دادن پول در بازارهای خنثی بسیار بالاست زیرا انتظارات معامله‌گر و رفتار بازار همسو نیستند.
خط حمایت چیست؟
«خط حمایت» (Support Level) یا سطح حمایتی، قسمتی در نمودار است که انتظار داریم روند نزولی به محض مواجهه با آن، توقف کند. خط حمایت به علت افزایش تقاضا یا انگیزه خریداران بوجود می‌آید. زمانی که قیمت سهم کاهش پیدا کند، تقاضا برای آن افزایش پیدا می‌کند که موجب شکل‌گیری خط حمایت می‌شود. روند قیمتی سهم ممکن است از خط حمایتی پایین‌تر رود و تا سطح حمایتی دیگری ادامه پیدا کند.
خط مقاومت چیست؟
«خط مقاومت» (Resistance Level) یا سطح مقاومت بخشی در نمودار است که قیمت‌های در حال افزایش توقف می‌کنند و جهت حرکت خود را تغییر می‌دهند و کاهش می‌یابند. سطح مقاومتی به مثابه مانعی است که از بیشتر شدن قیمت‌ها جلوگیری می‌کند. قیمت‌ها ممکن است در نهایت سطح مقاومتی را بشکنند و در ادامه به خط مقاومتی دیگری دست پیدا کنند.
استراتژیهای معامله با پرایس اکشن
در ادامه ۵ مورد از مهم‌ترین استراتژیهای معامله با پرایس اکشن را به همراه نمودار بررسی می‌کنیم:
- اوتساید بار خارج از خط حمایتی یا مقاومتی
- اسپرینگ در خط حمایتی
- اینساید بار پس از شکست سطوح
- شمع‌های سایه بلند
- اندازه‌گیری طول سوئینگ‌های قبلی
جمع بندی
تمام معامله‌گران می‌توانند از یادگیری پرایس اکشن بهره ببرند. آموختن چگونگی خواندن و تفسیر حرکت‌های روند قیمتی می‌تواند به نوبه خود یک سیستم معادلاتی باشد. قبل از اینکه به یادگیری استراتژیهای جدید پرایس اکشن بپردازید، مطمئن شوید که آن‌ها برای شما سودآور هستند.
تحلیل کردن پرایس اکشن به شدت تحت تاثیر نظر فرد معامله‌گر و دیدگاه‌های اوست. همان طور که اشاره کردیم، بسیار متداول است که دو معامله‌گر در حین تحلیل پرایس اکشن یکسانی، به نتیجه متفاوتی دست یابند. معامله‌گری ممکن است یک روند نزولی را مشاهده کند و معامله‌گر دیگری با تحلیل همان پرایس اکشن، انتظار بهبود احتمالی در وضعیت سهام را در آینده نزدیک داشته باشد. البته دوره زمانی که معامله‌گران برای تحلیل استفاده می‌کنند تاثیر زیادی روی نتیجه تحلیل آن‌ها می گذارد زیرا امکان دارد یک سهم در دوره روزانه روند نزولی و در دوره ماهانه روند صعودی داشته باشد.
توجه داشته باشید که پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته با استفاده از پرایس اکشن، فارغ از دوره زمانی آن‌ها، مخاطره‌آمیز هستند. هرچه از ابزارهای بیشتری استفاده کنید تا اطمینان شما نسبت به پیش‌بینی‌تان افزایش یابد، بهتر است. در نهایت بخاطر داشته باشید که حرکت‌های قیمتی یک سهم در گذشته الزاماً ضمانتی بر نحوه حرکت آن در آینده نیست. معاملات با احتمال سود بالا همچنان شک‌برانگیز هستند و معامله‌گران باید با در نظر داشتن میزان ریسک به سمت پاداش احتمالی حرکت کنند. در نهایت، پرایس اکشن می‌تواند یک روش خوب برای معامله باشد اما برای یادگیری آن به زمان و تمرین نیاز است.
